1. İşletme Türünün Seçimi

İlk adım, işletme türünü belirlemektir. İşletme türü, muhasebe işlemleri üzerinde doğrudan etkilidir çünkü farklı işletme türleri farklı muhasebe standartlarına ve vergi yükümlülüklerine tabidir. İşletme türleri arasında anonim şirket (A.Ş.), limited şirket (Ltd. Şti.), şahıs şirketi, kooperatifler vb. bulunur.

2. Vergi Kimlik Numarası Alınması

İşletme kurulumunda muhasebe süreci için ilk resmi adım, vergi dairesine başvurarak işletmeye vergi kimlik numarası almak olacaktır. Bu numara, işletmenin tüm vergi işlemleri ve finansal raporlamaları için gereklidir.

3. İşletme Hesaplarının Açılması

İşletmenin faaliyetlerine başlamadan önce banka hesabı açmak gereklidir. Bu hesap, işletmenin tüm finansal işlemlerinin kaydedileceği yerdir. Açılacak bankada, işletme türüne göre hesap açılışı için gerekli belgeler istenebilir.

4. Muhasebe Yazılımı veya Defterlerin Seçimi

İşletmenin muhasebe işlemlerinin düzgün bir şekilde yürütülmesi için muhasebe yazılımı seçmek veya elle defter tutmak gereklidir. Bu aşamada, işletme büyüklüğüne ve faaliyet alanına uygun bir yazılım kullanılabilir. Türkiye’de, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen elektronik muhasebe yazılımları kullanılabilir.

Muhasebe Defterlerinin Türleri:

• Yevmiye Defteri: Günlük işlemler kaydedilir.
• Envanter Defteri: İşletmenin mal varlıkları, envanteri kaydedilir.
• Kasa Defteri: Nakit işlemlerinin kaydı yapılır.

5. İşletme Başlangıç Maliyetlerinin Kaydı

İşletmenin kurulumuyla ilgili harcamalar kaydedilir. Bu, sermaye yatırımı, ofis giderleri, ekipman alımları, yazılım lisansları vb. gibi başlangıç maliyetlerini kapsar. Bu maliyetlerin doğru şekilde kaydedilmesi ve finansal tablolara yansıtılması gerekir.

6. Gelir ve Giderlerin Takibi

İşletme faaliyete geçtikçe, düzenli olarak gelir ve giderler kaydedilmelidir. Gelirler, satışlar veya hizmet sunumları sonucu elde edilen gelirlerdir. Giderler ise işletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi için yaptığı harcamalar (kira, maaş, malzeme alımları vb.) olup bu giderler muhasebe sistemine işlenir.

7. Vergi Beyannamelerinin Hazırlanması

Her ay, çeyreklik veya yıllık bazda vergi beyannameleri hazırlanmalıdır. Bu beyanlar, işletmenin vergi yükümlülüklerini yerine getirmek için gereklidir. Vergi türleri arasında KDV, gelir vergisi, stopaj ve kurumlar vergisi yer alabilir. Bu süreçte muhasebe departmanı doğru hesaplamalar yaparak ilgili beyannameyi hazırlar ve zamanında vergi dairesine sunar.

8. Yasal Defterlerin Tasdiki

İşletmenin muhasebe defterleri yasal olarak tasdik edilmelidir. Türkiye’de, ticaret sicilinde kayıtlı işletmelerin defterlerinin, noterler veya ticaret odaları tarafından onaylanması gerekmektedir. Yasal defterler tasdikli olmalı ve bu defterlere işlenen veriler, gerektiğinde denetim ve inceleme için kullanılabilir.

9. İlk Finansal Tabloların Oluşturulması

İşletmenin faaliyetlerine başlandıktan sonra, düzenli olarak finansal tablolar hazırlanmalıdır. İlk finansal tablolar arasında bilanço ve gelir tablosu yer alır:

• Bilanço: İşletmenin varlıkları, borçları ve öz kaynaklarını gösterir.
• Gelir Tablosu: İşletmenin gelirlerini ve giderlerini gösterir, net kâr veya zarar hesaplanır.

Bu tablolar, işletmenin mali durumunu anlamak için gereklidir ve genellikle yıllık olarak hazırlanır.

10. Denetim ve İç Kontrol Sisteminin Kurulması

İşletme kuruluşunda, muhasebe süreçlerinin düzgün çalıştığından emin olmak için iç kontrol ve denetim sistemleri kurulmalıdır. Bu sistemler, muhasebe hatalarını engellemeye, dolandırıcılık ve usulsüzlüklerin önüne geçmeye yardımcı olur.

11. Muhasebe Uygulamalarının Düzenli Gözden Geçirilmesi

İşletmenin büyümesiyle birlikte muhasebe süreçlerinin de gözden geçirilmesi gerekir. Yeni yasal düzenlemeler, finansal raporlama ihtiyaçları veya vergi değişikliklerine göre muhasebe uygulamalarında güncellemeler yapılabilir.